Digoxin دیگوکسین چیست ، مقادیر نرمال و بحرانی آن را میدانید؟

خلاصه :

دیگوکسین یک گلیکوزید قلبی است که در کنترل فیبریلاسیون دهلیزی همراه با پاسخ سریع بطنی و در درمان نارسایی قلبی مورد استفاده قرار می‏گیرد. بطور کلی دیگوکسین علایم نارسایی قلبی و تحمل فعالیت را بهبود می‏بخشد. در حال حاضر محدوده درمانی ng/ml 8/0-5/0 پیشنهاد می‏شود.

نمونه :
سرم

ظرف :
لوله درب قرمز

زمان نمونه‌گیری :

نمونه خون باید حداقل 6 ساعت پس از تجویز آخرین دوز گرفته شود. در بیمارانی که کارکرد طبیعی کلیه دارند، نیمه عمر متوسط 48 ساعت است. معمولاً 5 روز پس از شروع درمان، دارو به وضعیت ثابت (steady state) می‏رسد. پس از این زمان بهترین ارزیابی وضعیت ثابت، انجام نمونه‏گیری درست قبل از دوز بعدی دارو است.

طریقه نگهداری
سرم را جدا و در یخچال نگهداری کنید.

علل رد

بیمارانی که تحت درمان با گلیکوزید قلبی دیگری به غیر از دیگوکسین هستند؛ دریافت اخیر رادیوایزوتوپ در صورت استفاده از روش RIA؛ همولیز؛ نمونه‏گیری در لوله ژل‏دار.

محدوده مرجع

محدود درمانی از ng/ml 2-5/0 (nmol/L 6/2-1) مورد استفاده قرار گرفته است. بهرحال در حال حاضر محدودة مطلوب درمانی ng/ml 8/0-5/0 در بیماران با نارسایی قلبی مورد پیشنهاد است. غلظت‏های بالاتر و در حدود ng/ml 1 به نظر می‏آید فایده بیشتری داشته باشند و غلظت‏های بیشتر از ng/ml 2/1 مضر به نظر می‏آیند.

مقادیر بحرانی

بیشتر از ng/ml 2/1 (nmol/L 5/1) توکسیک است. دوز کشنده حدود دو برابر سطحی است که سبب تظاهرات توکسیک جزیی می‏شود. در مبتلایان به هیپوکالمی یا هیپومنیزیمی، با سطح کمتر از ng/ml 2 نیز ممکن است مسمومیت حادث شود. شایع­ترین تظاهرات سمیت احتمالی عبارتند از تهوع و استفراغ، فیبریلاسیون بطنی، تاکیکاردی، آریتمی فوق بطنی و بلوک دهلیزی بطنی درجه دوم یا سوم.

مقادیر خطرناک
بیشتر ازng/ml 3 (nmol/L 8/3)

کاربرد
مونیتورینگ دارو درمانی و تعیین وضعیت سمیت.

محدودیت‌ها

دیژیتوکسین را نباید با دیگوکسین اشتباه گرفت. از آنجایی که بین این دو دارو واکنش متقاطع وجود دارد در صورت مصرف همزمان هر دو نتایج غیرقابل اعتماد خواهد بود. تمام مشتقات دیژیتالیس دیگر هم با این آزمایش واکنش متقاطع می‏دهند و نتایج حاصله را بی‏اعتبار می‏کنند. مواد ایمونوراکتیو شبیه دیژیتالیس (DLIS) در بیمارانی که دیگوکسین مصرف نمی‏کنند، در شرایطی که همراه با احتباس آب و نمک هستند مثل نارسایی کلیه، نارسایی کبد، هیپرتانسیون با سطح پایین رنین و حاملگی یافت می‏شوند. این ترکیبات (DLIS) با ایمونواسی‏های اختصاصی دیگوکسین واکنش متقاطع می‏دهند و غلظت دیگوکسین پلاسما را به صورت کاذب بالا می‏برند.

تداخلات دارویی

کینیدین از طریق کاهش دفع دیگوکسین ممکن است سبب افزایش سطح آن شود. وراپامیل و آمیودارون هم از طریق کاهش کلیرانس سبب افزایش سطح دیگوکسین می‏شوند. سایر داروهایی که کلیرانس دیگوکسین را کاهش می‏دهند عبارتند از سیکلوسپورین، اسپیرونولاکتون و پروپافنون.
داروهایی که bioavailability دیگوکسین را کاهش می‏دهند عبارتند از متوکلوپرامید، کلستیرامین، کلستیپول، نئومایسین و سولفاسالازین. ایندومتاسین، دیلتیازم، اریترومایسین، تتراسایکلین، ایتراکنازول، نیکاردیپین و تری‏آمترن هم ممکن است غلظت سرمی دیگوکسین را افزایش دهند.

متدولوژی
ایمونواسی‏ها

اطلاعات تکمیلی

نیمه عمر: 20 تا 60 ساعت؛ حجم توزیع: L/kg 7؛ اتصال پروتئین: 20 تا 25 درصد.
دیگوکسین در کنترل طولانی مدت CHF و کنترل تاکی‏آریتمی‏های فوق بطنی کاربرد دارد. سطوح دیژیتالیس همیشه باید در کنار اطلاعات بالینی تفسیر شوند.

بیماران سالخورده‏ تر و کم‏ سن‏تر به دیگوکسین کمتری احتیاج دارند. شایعترین علت سمیت با دیژیتالیس، تخلیه پتاسیم بدن است. علت اصلی سمیت با دیگوکسین در سالخوردگان کارکرد کاهش یافته کلیه است.

نارسایی کلیه، هیپرکلسمی، آلکالوز، میگزدم، هیپومنیزیمی، انفارکت قلبی اخیر و سایر بیماری­های قلبی، هیپوکالمی و هیپوکسمی ممکن است حساسیت به اثرات سمی دیگوکسین را افزایش دهند.

در بیمارانی که دیژیتالیس مصرف می‏کنند کارکرد کلیه و الکترولیت‏های سرم باید بصورت متوالی چک شوند. دیورتیک‏های K+-depleting یکی از فاکتورهای مهم در ایجاد سمیت با دیژیتالیس هستند.