آمنیوسنتز یک روش تشخیص قبل از تولد است که در آن مایع اطراف جنین برداشته میشود و برای تشخیص ناهنجاری های کروموزومی، ژنتیکی و نقائص لوله عصبی جنین به آزمایشگاه ژنتیک ارسال می گردد. کیسه آمنیوتیک پراز مایع در داخل رحم قرار داشته و جنین در آن بصور معلق زندگی می‌کند. سلول های جنینی، پروتئین ها و ادرار جنینی هم در این مایع وجود دارد. اطلاعاتی در مورد جنین و کیسه آب:یک جنین مواد مغذی را از طریق جفت بدست می آورد. جفت تنها ساختاری است که در تمام طول بارداری به دیواره رحم چسبیده است.جنین اکسیژن و مواد مغذی را از طریق جفت از مادر بدست می‌آورد و مواد مضر را از طریق جفت دفع می‌کند.
آمنیوسنتز
همچنین خون جنین از راه بند ناف به جفت می‌رود.آمنیوسنتز عملی است که طی آن مقدار اندکی از مایع اطراف جنین (مایع آمنیوتیک) نمونه‌برداری میشود. آمنیوسنتز در مطب پزشک یا بیمارستان و معمولا در هفته‌های 15 تا 21 بارداری انجام میشود.هنگام انجام آمنیوسنتز،پزشک از مانیتور سونوگرافی که تصویری روشن از وضعیت جنین در رحم و نیز مایع آمنیوتیک ارائه می‌دهد، استفاده می‌کند. پس از مشاهده و بررسی تصویرفوق، وی سوزن بسیار باریکی را از راه شکم به درون رحم زن باردار فرو برده و حدود 20 میلی لیتر از مایع آمنیوتیک را بیرون می‌کشد. وقتی نتایج آزمون‌های غربالگری نشان‌دهنده ریسک بالای بارداری برای ابتلا جنین به هر یک از بیماری‌های مادرزادی مورد بررسی باشد، باید آمنیوسنتز را به عنوان یک تست تشخیصی مد نظر قرار داد. همچنین زنانی که به دلیل سن بالا و یا وجود سابقه فامیلی اختلالات کروموزومی دارای ریسک بالایی هستند نیز کاندید انجام آمنیوسنتز به شمار می‌روند. همچنین می‌توان غلظت AFP در مایع آمینوتیک را جهت شناسایی بعضی بیماریها، ارزیابی کرد. AFP، نوعی گلیکوپروتئین جنینی است که عمدتا در کبد تولید میشود و به داخل جریان خون جنین منتقل میشود و توسط کلیه‌ها از راه ادرار به مایع آمنیوتیک دفع می‌گردد. AFP از طریق جفت، پرده‌های آمینوتیک و گردش خون مادری - جنین، وارد جریان خون مادر میشود. بنابراین می‌توان آن را در مایع آمینوتیک یا سرم مادر سنجید. هر دو سنجش در تشخیص پیش از تولد بسیار مفید هستند. اگر غلظت این گلیکوپروتئین زیاد باشد، نشان دهنده بعضی اختلالات در جنین می‌باشد.
چه کسانی باید آمینوسنتز انجام دهند؟
- مادرانی که در معرض خطر جنین ناهنجار هستند باید این تست را انجام دهند که شامل مادران بارداری که سن‌شان بالای 35 سال است.
- بارداران دوقلویی دو تخمکی و آنها که سن شان هنگام زایمان بالای 31 سال است.
- خانم‌هایی که سابقه به دنیا آوردن کودک مبتلا به ناهنجاری کروموزومی دارند
وجود جا‌به‌جایی کروموزومی در مادر یا همسر، وجود مواردی از سقط‌های زودهنگام و تشخیص ناهنجاری ساختمانی جنین با سونوگرافی میشود. آمنیوسنتز معمولا در 15 تا 20 هفتگی بارداری انجام میشود. درواقع با روشی کاملا استریل و با کمک سونوگرافی، یک سوزن نخاعی از طریق پوست شکم، وارد کیسه آمنیون (کیسه آمنیوتیک اطراف جنین را در رحم مادر در برمی گیرد و داخل آن، مایعی به نام آمنیون وجود دارد. مقدار این مایع بتدریج افزایش پیدا می‌کند تا نوزاد بتواند براحتی داخل آن رشد و حرکت کند) میشود. البته دقت میشود سوزن با جفت، بند ناف و جنین برخورد نکند. این تست در آزمایشگاه پاتوبیولوژی آزادی بصورت تخصصی با بهترین کیفیت و کمترین زمان و هزینه انجام می گردد.
